جامعه اخلاقی و جامعه امن

نویسنده: مختار نوری
از مقوله «امنیت» همواره به عنوان یکی از غایات اصلی در زندگی سیاسی بشر یاد شده است. اگرچه تبارشناسی امنیت ملی را تا اوایل عصر مدرن و آغاز شیوه‌های جدید حکمرانی در قالب دولت-ملت‌های جدید به عقب می‌برند، اما باید گفت که شروع مطالعه علمی این مفهوم پس از جنگ‌های جهانی گسترش یافت. رفته‌رفته متفکران مختلفی در جهان معاصر به موضوع امنیت توجه نشان دادند که ماحصل توجه آنها شکل‌گیری حوزه مطالعاتی جدیدی با عنوان «مطالعات امنیتی» بوده است. آنچه بدیهی است اینکه امنیت هر جامعه‌ای بر اثر عوامل مختلفی در معرض آسیب و چالش قرار می‌گیرد. تهدیدات نظامی ملموس‌ترین نوع تهدیدات به شمار می‌آیند که می‌تواند امنیت دولت‌ها، جامعه و شهروندان را به خطر اندازند. اما این نوع نگاه محدود به امنیت، بعدها با کوشش‌های فکری متفکران «مکتب کپنهاگ» با چالش مواجه گردید و بر ضرورت نگاه‌های موسع به مقوله امنیت تأکید شد. بنابراین، در نتیجه ظهور چنین نگرش‌های جدیدی می‌توانیم بگوییم امنیت یک جامعه می‌تواند بر اثر عوامل مختلف نظامی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و زیست‌محیطی تهدید شود. جامعه ایران نیز از این نوع تحولات و پویایی‌های فکری در حوزه امنیت‌پژوهی منفک نیست و به نظر می‌رسد که علاوه بر تهدیدات نظامی، تهدیدات دیگری جامعه ما را با آسیب و بحران مواجه ساخته است. در میان عوامل و چالش‌های مختلفی که امروز جامعه ایران را با بحران مواجه ساخته است، نوشتار حاضر تلاش دارد تا به بررسی «چالش‌های اخلاقی» بپردازد. چنین بحثی را می‌توان ذیل رابطه «اخلاق و امنیت» صورتبندی کرد، موضوعی مغفول‌مانده که توجه به آن از هر جهت راهبردی و ضروری است.

ماه‌نگار دیده‌بان امنیت ملی شماره ۱۲۴ – ۸ صفحه از صفحه ۲۹ تا ۳۶