نخستین نشست مجموعه «هم‌اندیشی امنیت میراث‌پایه»
روز یک‌شنبه ۱۴۰۲/۱۱/۰۱ نخستین نشست مجموعه هم‌اندیشی «امنیت میراث‌پایه» با عنوان «میراث فرهنگی و قدرت نرم از ساعت ۱۰ الی ۱۲ در سالن فجر وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با حضور مدیران کل این وزارتخانه و به همت حراست کل و مشارکت پژوهشکده مطالعات راهبردی برگزار شد.
در ابتدای این نشست مدیرکل حراست وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ضمن خیرمقدم بر سیاست تحول در این وزارتخانه تأکید کرده و اظهار داشت: «از نمونه‌های بارز تحول برگزاری جلسات هم‌اندیشی با مدیران ارشد، نخبگان و صاحب‌نظران است تا با هم‌فکری و تضارب آرا و نتیجه‌گیری متقن نظام مسائل استخراج و راه‌کارهای مناسب ارائه گردد.»
دکتر علیرضا قاضی‌زاده، عضو هیئت علمی «پژوهشکده مطالعات راهبردی» نیز بحث خود را با عنوان «میراث فرهنگی و قدرت نرم» ارائه کرد. او با بیان این که نظام‌های سیاسی در عرصه داخلی و بین‌المللی با دگرگونی‌ها و شگفتی‌سازهای گوناگونی روبرو هستند، بر بهره‌گیری از وجوه نرم قدرت در تأمین امنیت تأکید کرده و گفت: در عصر دگرگون‌ها و شگفتی‌سازها تأمین امنیت ملی به عنوان مهم‌ترین کارویژه دولت با پیچیدگی‌های زیادی همراه است. در گذشته قدرت به عنوان ابزار تأمین امنیت صرفاً به بعد نظامی آن تعبیر و تفسیر می‌شد و اکنون نگاه فراگیری به قدرت وجود دارد. محققان دریافته‌اند که تأمین امنیت از طریق قدرت سخت بسیار چالش‌برانگیز، ویران‌گر و پرهزینه است. توسل به قدرت سخت با واکنش دیگر کشورها روبرو شده و هزینه‌های گزافی بر کشور تحمیل می‌نماید. به همین دلیل تلاش بر این است که به وجوه دیگر قدرت توجه بیشتری شود. در سال‌های اخیر دولت‌ها متوجه تأثیرگذاری فوق‌العاده قدرت نرم شده‌اند. این قدرت که بر بنیان جذب و متقاعدکنندگی استوار است بسیار کم‌هزینه و پردستاورد است. نه تنها حساسیت دیگران را برنمی‌انگیزد بلکه مناسبات قدرت را از منازعه به مشارکت و همکاری تبدیل می‌سازد.
با چنین نگرش و رویکردی امنیت میراث پایه معنا و مفهوم یافته و میراث فرهنگی نقش برجسته‌ای در تحصیل قدرت و تأمین امنیت ایفا می‌کند. دولت‌های ملی در سه دهه گذشته متوجه ابعاد متعدد قدرت از جمله بعد فرهنگی و اجتماعی قدرت شده‌اند. آن‌ها دریافته‌اند که برای تأمین اهداف و منافع ملی می‌توانند از طریق ارائه چهره‌ای فرهنگی و تحسین‌برانگیز اقدام کنند. میراث فرهنگی به معنای عام می‌تواند تحسین و احترام دیگران را برانگیزد، نگرش‌ها و رفتارهای تهدیدآمیز را تغییر دهد و بدون این که رقابت تسلیحاتی و منازعات پرهزینه به جریان بیافتد، امنیت ملی به شیوه‌ای کم‌هزینه و پایدار تأمین شود. به ویژه اگر قدرت از ارکان هویتی جامعه برآمده باشد، در تحقق اهداف و منافع ملی بسیار کارآمدتر خواهد بود. توسعه و ارتقای فرهنگی به سهولت انجام می‌شود و در صورت پایداری دیگران را جذب و آن‌ها را به درستی اهداف و منافع، سیاست‌ها و اقدامات کشور متقاعد می‌سازد. میراث فرهنگی قلب‌ها را فتح و دل‌ها را به سوی خود جذب می‌کند؛ احترام دیگران را برانگیخته و تهدیدها را کم‌رنگ و بی‌اثر کرده و برای کشور در جامعه بین‌المللی اعتبار و پرستیژ فراهم می‌آورد. ضمن این که قدرت نرم از سوی دولت‌ها اعمال نمی‌شود. سازمان‌های مردم‌نهاد نقش موثری در افزایش قدرت نرم و تأمین امنیت ملی دارند. آن‌ها در اغلب موارد هزینه اندک، ارزش افزوده بیشتر و دستاورد پایدارتر دارند. میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از طریق این سازمان‌ها در سطح وسیع‌تری ارزش افزوده تولیده کرده، ارزش‌ها و نگرش‌های کشور را در فراسوی مرزها گسترش داده و به بهبود تصویر کشور در جامعه بین‌المللی کمک می‌کنند.
در بخش دیگری از این نشست چند تن از مدیران شرکت‌کننده نقطه نظرات خود را در مورد «میراث فرهنگی و قدرت نرم» طرح کردند. آن‌ها ضمن تأکید بر داشته‌های فراوان فرهنگی ایران این پرسش بنیادی را مطرح کردند که چرا ایران آنگونه که انتظار می‌رود و با این همه میراث فرهنگی، در عرصه بین‌المللی شناخته شده نیست و در داخل کشور در انتقال ارزش‌ها و میراث فرهنگی خود به نسل جدید توفیق چندانی نیافته است؟
خانواده به عنوان مهم‌ترین رکن فرهنگی و انتقال‌دهنده ارزش‌ها به نسل‌های جدید مورد غفلت واقع شده است. از سوی دیگر مدیران نالایق و ناکارآمد ضربه سنگینی بر میراث فرهنگی می‌زنند؛ به نهادهای فرهنگی به شکل شایسته و بایسته توجه نمی‌شود. در میراث فرهنگی داشته‌هایمان را به رخ می‌کشیم، اما بسترهای لازم برای ورودگردشگران را فراهم نمی‌کنیم و انتقال ارزش‌ها و نگرش‌ها به جوامع دیگر که با گردشگران و صنایع دستی صورت می‌گیرد، به شکل شایسته و روان جریان ندارد. لازم است هر سه بعد میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در کنار هم مورد توجه قرارگیرند تا اهداف مورد نظر تأمین شود. به ویژه اینکه توجه شود ایران در جاذبه کردشگری رتبه بسیار خوبی در جهان دارد و امنیت در داخل کشور برای گردشگران خارجی فراهم است و می‌توان با زدودن تناقضات در گفتار و کردار زمینه مناسب‌تری برای ورود گردشگران، فروش صنایع دستی و انتقال ارزش‌ها به جامعه جهانی پیدا کرد. شرکت‌کنندگان در پایان این نشست بر تأمین مانیفستی برای استفاده از ابزارهای فرهنگی در تأمین امنیت تأکید کردند.
