«آزار رسانه‌ای» انگلیس نسبت به روابط ایران و عراق؛ با نگاهی به مورد «انحلال حشدالشعبی»
آزار و خشونت سایبری یا (CYBER BULLYING) امری شناخته‌شده در سال‌های اخیر در حوزه مطالعه جرایم رسانه‌ای محسوب می‌شود.
آزار و خشونت سایبری یا قلدری (زورگیری) سایبری که به طور فزآینده‌ای در بین نوجوانان در حال رشد است، به عنوان شکنجه، تهدید، آزار و اذیت و شرمسارکردن یک انسان اعم از زن و مرد یا کودک یا نوجوان توسط افراد دیگر با استفاده از رسانه‌ها اعم از اینترنت و دیگر فناوری‌های ارتباطی مانند تلفن‌های همراه شناخته می‌شود. پیامدهای روانی و عاطفی ناشی از آزار سایبری تا حدود زیادی مشابه نمونه‌های زورگیری و قلدری در زندگی واقعی هستند. حملات به گونه‌ای جدی است که به شدت قربانی را تحت تاثیر قرار داده و به افسردگی و حتی خودکشی منجر می‌شود.
مانور رسانه‌ای غرب به ویژه ماهواره‌ها (بیبیسی جهانی و فارسی)، روزنامه‌ها (گاردین) و صفحات مجازی انگلیسی درخصوص انتشار خبر دستور انحلال حشدالشعبی با فرمان عادل عبدالمهدی، نخست وزیر عراق موردی به غایت قابل اعتناست که می‌تواند شاهدی بر به‌کارگیری راهبرد «آزار رسانه‌ای» برای اثرگذاری بر روابط راهبردی ایران و عراق مطرح گردد.
اهمیت راهبردی مساله
- روابط ایران و عراق پس از جنگی تمام عیار در دهه شصت به اتحادی مستحکم بدل شده است. تا بدان جا که ایران در فقره اشغال عراق توسط داعش به حضوری قاطع در عراق برای حفظ تمامیت عراق مبادرت نمود.
- بریتانیا پس از تقسیم عثمانی تاکنون همواره با نگاهی متفاوت نسبت به سایر کشورهای تشکیل‌شده از حکومت عثمانی به عراق نگریسته است. بریتانیا به معنای واقعی کلمه تمنای حضور در عراق را داشته و دارد. شاید بدین دلیل که در میان کشورهای عربی عراق از معدود نمونه‌هایی است که دارای جمعیت و سرمایه انسانی قابل اعتناست. از آن جمله دانشگاه و استاد دانشگاه، موزه، موسیقیدان و خواننده، دانشگاه، شیعه و سنی و کرد و ده‌‌ها مولفه کمتریافته‌شده در میان سایر کشورهای عربی را یکجا داراست.
- کمی بیش از سی میلیون جمعیت و کمتر از صد میلیارد دلار درآمد سالانه دارد. عراق تنها در مرداد ۱۳۹۷ هفت و نیم میلیارد دلار نفت فروخت.
- همچون ایران در کنار تمدن جوشان اسلامی، دارای تمدن و فرهنگ پیش از اسلام قابل اعتناست. جایگاه تمدن میانرودی‌ها (آشوری، بابل،سومر) که زینتی بر میراث بشری هستند.
- انگلیس خود پذیرای چند میلیون مهاجر ایرانی و به همین تعداد مهاجر عراقی است.
- لندن با سخاوت و صبوری تمام میزبان و پایتخت نفرت پراکنی مذهبی شیعی و سنی در عرصه رسانه است.
- در شرایط تحریم کنونی یکی از اصلی‌ترین تنفس‌گاه‌های حیاتی اقتصاد ایران محیط عراق است.
- عراق میزبان نزدیک به ده میلیون زائر ایرانی در طول هرسال و متقابلا ایران میزبان نزدیک به دو میلیون زائر و مسافر عراقی است.
ابعاد مسئله
- اوایل سال گذشته نخستین مانور رسانه‌ای به راه افتاد. زائران عراقی که پس از مشکلات پیش آمده بر سر راه زائران شیعه عربستان و بحرین به موتور محرک اقتصاد مشهد بدل شدند با اتهام تجاوز به دختران ایرانی در مشهد روبه‌رو شدند. بیبیسی در این مسیر با تیتر توریسم جنسی عراقی‌ها در مشهد سنگ تمام گذاشت. این مسئله اثری بسیار بد از خود به گذاشت و کسی نپرسید فردی عراقی که به مشهد می‌آید قطعا زائر امام رضا است؛ چرا که اگر به دنبال دخترکان آمده باشد به جای هموارکردن سختی در مشهد به سراغ کازینوهای دبی یا کاباره‌های سرراست استانبول می۲رفت.
- این مانور رسانه‌ای غیرت ایرانی را نشانه رفت که آثار خود را در ذهنیت زائرین عاشورا و سپس اربعین ۹۷ به صورت برخوردهای تند نشان داد. یادآور می‌شود ابداع و تمرکز بر شعار حب الحسین یجمعنا در سال ۹۷ سیاستی برای کمرنگ نمودن همین تنش‌ها بوده است.
- پس از گرفتارآمدن استان‌های غربی کشور در سیل فرودین ۱۳۹۸؛ حشد الشعبی عراق با ارسال کمک‌های کالایی به کمک شتافت. حشدالشعبی هدف خود را پاسداشت متقابل کمک مردم و دولت ایران در مصائب عراق اعلام نمود. اما رسانه‌های انگلیسی آن را به مثابه فتح ایران توسط حشدالشعبی و رژه پیاده نظام مزدوری ایران با همراهی دولت ایران در خاک ایران منعکس نمودند. کار بدان جا رسید که ایران بی سر و صدا حشدالشعبی را که با وانت‌های نیسان آبی ایرانی و تنها با یک پرچم به ایران آمده بود به عراق برگرداند.
- عادل عبدالمهدی در دستوری ده‌گانه حشدالشعبی را به عنوان یکی از نیروهای رسمی ارتش عراق اعلام نموده و ضمن ارتقای آنها به درجات نظامی، این گروه را در ارتش عراق منسجم نمود. اما رسانه‌های انگلیسی این مسئله را انحلال حشدالشعبی و زایل‌نمودن یکی از دستاوردهای جمهوری اسلامی و قاسم سلیمانی در عراق تصویر نمودند.
نتایج مسئله
آزار رسانه‌ای می‌تواند ابعادی فراتر از آزردن یک کودک یافته و در قامت آزار دو ملت رخ بنماید. انگلیس از روابط ایران و عراق راضی نیست و به هر طریق سعی در بدبین نمودن ایران و عراق می‌کوشد. شاید دولت‌ها را نتواند درگیر نماید اما به نظر در درگیر نمودن ملت ها فعال است.
دست کم یاد ما ایرانی‌ها؛ که به سبب کربلا و اربعین عراقی‌ها را شیعه می‌دانستیم «انداخته» که عراقی‌ها «عرب» هستند و ما ایرانی‌ها فارس.
این هشداری است جدی:
- که در شرایط منطقه‌ای کنونی هیچ مسئله‌ای نباید به روابط ایران و عراق خلل وارد نماید. خراب‌شدن یک رابطه منطقه‌ای دیگر هزینه‌ای گزاف و غیرقابل تحمل است.
- دیگر این که پیوند دو ملت ایران و عراق مبتنی بر ارزش‌‌های دینی و شیعی به دست‌آمده و کاری که به دست امام حسین و امام رضا راست آمده نمی‌بایست دست کم گرفته شود.
عطاالله مقدم‌فر/ استادیار سیاستگذاری عمومی و عضو هیئت علمی دانشگاه
